کیفیت و خروجی نهایی پروژه چاپی، به‌میزان زیادی به نوع کاغذی که انتخاب می‌کنیم بستگی دارد. در روش‌های گوناگون چاپ، از انواع متفاوتی از کاغذها استفاده می‌شود. برای مثال، اغلب مجلات پرتیراژ با کاغذهای ۴۵ گرمی روسی تولید می‌شوند. برای تولید کتاب، کاغذ ۶۰ و ۷۰ گرمی سوئدی انتخاب مطلوبی است. مجلات فرهنگی ـ هنری از کاغذ تحریر ۸۰ گرم استفاده می‌کنند. برای ساخت و تولید جعبه و بگ خرید از گلاسه‌های ۱۲۸ و ۲۵۰ گرمی با روکش سلفونی استفاده می‌شود.
واحد شمارش کاغذ «بند» است. بندهای کاغذ اغلب در اندازه‌های متعارف ۷۰ در ۱۰۰ و ۶۰ در ۹۰ سانتیمتر، در بازار فروخته می‌شوند. باتوجه به گرماژ و برند کاغذ، در هر بند ۱۰۰، ۱۲۵، ۲۵۰ یا ۵۰۰ برگ کاغذ وجود دارد. برای مثال کاغذهای ۲۵۰ گرمی ۱۲۵ برگی و کاغذهای بالکی ۶۰ تا ۸۰ گرمی ۵۰۰ برگی هستند.
هر پروژه چاپی، به کاغذ مخصوص خود نیاز دارد و دانش کافی پیرامون انتخاب کاغذ، در نهایت منجر به خروجی چاپی مطلوب می‌شود. کاغذهای مختلف از نظر مواد اولیه، بافت، ضخامت و وزن با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: اصول مدیریت چاپ برای طراحان گرافیک
انواع کاغذ بر اساس مواد اولیه، گرماژ و کاربرد:
کاغذ گلاسه
یکی از پرمصرف‌ترین و پرکاربردترین کاغذها در صنعت چاپ، کاغذ گلاسه است. این کاغذ معمولاً از یک یا دو طرف دارای پوشش (لعاب) مخصوص مات یا براق است. این پوشش به شفافیت بیشتر رنگ‌ها کمک می‌کند. گرماژ این کاغذ، همراه با سطح صاف و صیقلی، جلوه بصری و کیفیت کار چاپی را بالا می‌برد.
به همین دلیل این کاغذ یکی از بهترین گزینه‌ها برای انواع کارهای چاپی است و از آن در چاپ پوستر، کاتالوگ، بروشور، کتاب‌های نفیس رنگی و... استفاده می شود. گرماژ این کاغذ از ۹۰ تا ۳۰۰ گرم تنوع دارد و اقسام مختلفی از آن در بازار موجود است. چین، کره و سوئد از جمله مهم‌ترین کشورهای سازنده کاغذ گلاسه هستند.
بیشتر بخوانید: کاتالوگ یا بروشور، نیاز شما کدام است؟
کاغذ تحریر
برای چاپ انواع کتاب، مجلات، سررسید، سربرگ، برگه یادداشت، انواع پاکت‌ها، دفترهای یادداشت و بسته‌بندی‌های فست‌فود، از کاغذ تحریر استفاده می‌شود. این کاغذ موارد استفاده بسیار دارد. کاغذ تحریر فاقد پوشش یا لعاب کاغذهای گلاسه است، از این بابت کیفیت و درخشش رنگ‌ها بر روی آن نیز متفاوت است. گرماژ این کاغذ از ۷۰ تا ۱۲۰ گرم تنوع دارد؛ اما پرمصرف‌ترین‌های آن ۷۰، ۸۰ و ۱۰۰ گرمی است.
کاغذ بالک
کاغذی سبک، خوش‌رنگ و زیست محیطی است که در کشورهای باران‌خیزی همچون سوئد، فنلاند و روسیه تولید می‌شود و بیشتر مخصوص تولید کتاب است. در سال‌های اخیر استفاده از این کاغذ برای بستهبندی و دیگر مصارف چاپی چون تولید کاتالوگ، بروشور و انواع بستهبندی محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
کاغذ بالکی در دو رنگ طبیعی کرمی و طوسی تولید می‌شود. ضخامت کاغذ بالک از کاغذهای عادی بیشتر، اما متخلخل است. فرایندهای شیمیایی تولید دیگر انواع کاغذها، روی آن انجام نمی‌شود و در نتیجه می‌توان دوباره آن را به چرخه طبیعت بازگرداند و محیط زیست را نیز آلوده نمی‌کند. سوئد، فنلاند، نروژ و روسیه از جمله مهم‌ترین کشورهای تولید کننده کاغذ بالکی با نشان FSC هستند. وقتی کاغذی از این نشان برخوردار است به این معناست که برای تولید آن درختی قطع نشده است و مواد اولیه مورد نیاز از جنگل‌های مدیریت شده تامین شده است.
کاغذ پشت چسبدار
این کاغذ به چسب آغشته شده است و یک روکش زیر آن چسبانده می‌شود. چاپ بر یک روی این کاغذ انجام می‌شود و پس از آن روکش را برمی‌دارند و روی هر سطحی که بخواهند می‌چسبانند. کاغذهای پشت‌چسبدار در تولید انواع برچسب‌ها به‌کار می‌روند و جزء پرمصرف‌ترین کاغذها در صنایع غذایی و بستهبندی محسوب می‌شوند. چین یزرگترین تولیدکننده کاغذ پشت چسبدار در جهان است.
کاغذ الوان یا رنگی
این نوع کاغذ شبیه کاغذ تحریر است با این تفاوت که رنگی است. این کاغذها با داشتن رنگ‌های مختلف در متمایزکردن نسخ مختلف مثلا در چاپ فاکتورها و یا تولید دفتریادداشت‌های رنگی استفاده می‌شود. گرماژ کاغذ الوان معمولاً ۶۰ تا ۸۰ است.
کاربن لس
کاغذ کاربن لس حاوی یک پوشش شیمیایی است و می‌تواند یک کپی از نوشته‌ها را به صفحه زیرین خود منتقل کند. در تولید فاکتورهای چند نسخه‌ای از این کاغذ استفاده می‌شود.
کاغذ سنگی
این نوع کاغذ از پودر سنگ ساخته می‌شود و هدف از تولید آن جلوگیری از قطع درختان است. موادی که برای تولید این کاغذ استفاده می‌شود عبارت‌اند از: آب، اسیدهایی همچون پودر کربنات کلسیم موجود در آهک، پلی‌اتیلن پرچگالی و افزودنی‌هایی مثل کوپلینگ آگنت و...
از ویژگی‌های کاغذ سنگی می‌توان به ضد آب و ضد روغن بودن، پاک‌نشدن جوهر چاپی و ماندگاری بالا اشاره کرد. همچنین این کاغذ از هجوم آفت‌های کاغذ در امان است، اما نقطعه ضعف آن وزن بالایی است که دارد. در سال‌های اخیر چند شرکت نیز در ایران اقدام به تولید کاغذ سنگی کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد که این کاغذ در جامعه ما خیلی رواج نیافته است و شرکت‌های مذکور در ارایه این کاغذ موفق نبوده‌اند.
کاغذ بافت‌دار یا فانتری
این کاغذ شامل انواعی از کاغذهای تحریر با گرماژهای مختلف می‌شود که با استفاده از سیلندرهایی با نقش‌های مختلف بافت‌دار می‌شود. شکل‌های راه‌راه، چکشی یا متقاطع از جمله معروف‌ترین انواع این کاغذ هستند که با نام شرکت‌های بزرگ تولیدکننده این مدل کاغذها همچون فابریانو، کهلر یا فیدریگونی معرفی و شناخته می‌شوند. این کاغذها در ساختن انواع جلد کتاب، کارت‌های ویزیت و انواع بسته‌بندی‌های خاص کاربرد فراوان دارند.
کاغذ کرافت:
کاغذهای کرافت از سولفات خمیر پالپ تهیه می‌شوند، از اینرو رنگ آنها زرد تا قهوه‌ای روشن یا تیره است. این کاغذ شمایلی منحصر به‌فرد و مقاومت بالایی دارد و برای انواع بستهبندی و همچنین طیف متنوعی از پروژه‌های چاپی از آن استفاده می‌شود.
انواع مقوا بر اساس مواد اولیه، گرماژ و کاربرد:
پشت طوسی
این مقوا دارای یک طرف طوسی و یک طرف سفیدرنگ است و کار چاپ روی قسمت سفید آن انجام می‌شود و در چاپ بسته‌بندی‌ها بسیار محبوب است. این مقوا ۲۰۰ تا ۳۵۰ گرماژ دارد. پرمصرف‌ترین آن ۲۲۰ تا ۲۵۰ گرمی است. بسیاری از جعبههای اقلام الکترونیکی و بگ‌های خریدی که طی روز از آنها استفاده می‌کنیم با استفاده از مقوای پشت طوسی ساخته می‌شود. قیمت پایین (در مقایسه با گلاسه و تحریر) و شکل‌پذیری مطلوب، ازجمله ویژگی‌های مثبت این نوع مقوا است.
پشت کرم
مقوای پشت کرم شبیه مقوای پشت طوسی است؛ اما کیفیت بسیار بهتری دارد. مقوای پشت کرم از مواد بازیافتی بهداشتی تهیه می‌شود و بیشتر در صنعت بستهبندی به‌خصوص برای تولید جعبههای مواد دارویی، آرایشی، بهداشتی و خوراکی کاربرد فراوان دارد.
مقوای فانتزی
مقوای فانتزی، دارای بافت و رنگ‌های متنوعی است و از ۱۲۰ تا ۲۵۰ گرم تنوع دارد. کاغذهای فانتزی برای چاپ کاغذ کادو، جعبههای گوناگون، انواع کتاب، کارت‌دعوت، کارت‌تبریک، کارت ویزیت و آستر کتاب‌های جلد سخت کاربرد فراوان دارد.
مقوای ایندربرد
این مقوا حالت خشک و محکم دارد و در وسط و مغز این مقوا از مواد بازیافتی استفاده شده است. کیفیت جعبه‌هایی که با این مقوا تولید می‌شوند از کیفیت جعبه‌هایی که از کاغذ پشت طوسی تولید می‌شود بهتر است.
در این یادداشت سعی شد مهم‌ترین نکات و دانستی‌های لازم پیرامون انواع کاغذ و مقوا را به‌زبان ساده با شما در میان بگذاریم. از دیگر مسائل مهم در انتخاب کاغذ، توجه به قطع مورد نیاز و متناسب با ماشین چاپ است. این نکته موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید و مدیریت دورریز مواد اولیه می‌شود. همچنین مدت زمانی که از تولید کاغذ گذشته است و شرایط نگهداری آن به‌خصوص رطوبت محیط، اهمیت بسیار در خروجی چاپ دارد.
پیشنهاد می‌کنیم برای انتخاب کاغذ مطلوب و رسیدن به بهترین نتیجه در انجام پروژه‌های چاپی، حتما با افراد باتجربه مشورت کنید و از کارشناسان و شرکت‌های معتبری که در این زمینه فعالیت می‌کنند کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: راهکار بازاریابی مبتنی بر چاپ ایجاد
